ژیانی

ئەبوداوود سولەیمان کوڕی ئەشعەس کوری بەشیر ئەلئەزەدی سەسیجستانی ناسراو بە ئەبوداوود، لە دایکبووە لە ساڵی ٢٠٢ک لە ھەرێمێکی بچوک کە سەجستان ناودەبرا کە ھەرێمێکە لە ئێران و ئێستا ناودەبرێت بە سیستان و بلوشستان، چەندین وڵات و شارە ئیسلامییەکان گەڕاوە بە دوای زانست و کۆکردنەوەی فەرمودە لەوانە چۆتە عێراق و شام و میسر و خۆراسان و کۆچی دوایی کردووە ساڵی ٢٧٥ک لە بەسڕە و لە تەنیشت گۆڕی سوفیانی سەورییەوە نێژراوە.

پلەی فەرموودەکانی

دەربارەی پلەی ڕاستیەتی فەرموودەکانی سونەنی ئەبوداوود، خۆی لەو بارەیەوە ئەڵێت؛ سەحیحەکانم باسکردووە لەگەڵ ئەوانەی لەوان ئەچن و لێیانەوە نزیکن، و زانایانیئیسلام لەسەر ئەوەن، کە سەرچاوەکانی فەرموودە لە ڕووی ڕاستی فەرموودەکانییەوە لە دوای ھەردوو سەحیحی بوخاری و موسلیم سونەنی ئەبووداود دێت.

مامۆستا و خوێندکارەکانی

ئەبوداوود لای ژمارەیەکی زۆر زانا خوێندویەتی و زانیاریی لێ وەرگرتوون، لەوانە ئیمام ئەحمەد کوڕی حەنبەل، و ئیسحاق کوڕی ڕاھەوەی، و عوسمان کوڕی محەمەد ئەبوشەیبە، و یەحیا کوڕی مەعین، و موسلیم کوڕی ئئئیبراھیم ئەزەدی …. و ئەوانی تر.

ئیمام ئەبوداوود چەندین خوێندکاری ھەبووە و بە دەیان ھەزار کەس لە کۆڕەکانییدا ئامادەبوون بە تایبەت ئەو کۆڕانەی باسی لە زانستەکانی فەرموودە کردووە، لەبەر ئەوە زەحمەت بوو لەسەر ئەوانەی ژیانی ئەبوداوودیان نوسیوەتەوە ژمارەی قوتابیەکانی دیاری بکەن، و لە دیارترین خوێندکارەکانی ئەمانە بوون، ئەبوبەکر عەبدوڵڵا کوڕی خۆی و ترمزی و نەسائی و ئەبوبەکر ئەحمەد کوڕی سولەیمان نەجاد … و زۆری تر.

دەربارەی ئەبووداوود وتراوە

زانایانی ئیسلام ستایشێکی زۆری ڕۆڵ و جێ دەستی ئەبوداوود و سونەنەکەیان کردووە لەسەر فەرموودە، و لەو ووتانەی لە بارەیەوە ھاتووە،

• ئیبن جەوزی دەڵێت؛ ئەبوداوود شارەزای ھۆکارەکانی لاوازی فەرموودە بوو، زۆر دەم پاک و لەخواترس بوو، و زۆر لە ئەحمەد کوڕی حەنبەل دەچوو.
• ئیمام زەھەبی دەڵێت؛ ئەبوداوود سەردارێکی فەرموودە بوو، پیشەوایەکی شەرع بوو، کەسایەتییەکی بەسام و ھەیبەت بوو، خواناس و لەخواترس بوو، زۆر لە ئیمام ئەحمەد دەچوو.
• ئیمام نەوەوی دەڵێت؛ زانایان لەسەر ستایشی ئەبوداوود کۆکن، ھەموویان وەسفی بە حافز و زانا و وردەکار و لە خواترس و باوەڕداری بەھێز و تێگەیشتوو و قوڵ و بیرتیژیی زانستی فەرموودەوانی دەکەن.